Lawinegevaar

Na ongevallen op de pistes, vormen lawines het grootste gevaar voor skiërs. Ieder jaar weer vallen er vele slachtoffers, zowel op als buiten de pistes. Zelfs hele dorpen kunnen onder de sneeuw bedolven worden.

 
Hoe ontstaan lawines?
Lawines ontstaan door een samenspel van verschillende factoren: windsterkte, temperatuurschommelingen, ondergrond en sneeuwopbouw. Hierdoor zijn ze ook moeilijk exact te voorspellen; zelfs de meest ervaren berggidsen kunnen erdoor verrast worden.
Sneeuwlagen zijn zelden overal hetzelfde. De opbouw van de sneeuwlagen wordt beïnvloed door de hoeveelheid gevallen sneeuw en de kristalstructuur, die op zijn beurt beïnvloed wordt door de wind, zon en temperatuur. Hierdoor ontstaan zones in lagen die slecht met elkaar gehecht zijn. Een wat oudere sneeuwlaag is meer in elkaar geperst en soms glad van boven, een ijsbaan dus. Sneeuw dat erop komt te liggen kan door slechts een kleine trilling (een harde schreeuw kan al genoeg zijn) in beweging komen. Lawinegevaar is dan ook zeer groot tijdens of kort na hevige sneeuwval.
Ook geldt dat hoe extremer de weersomstandigheden (lage temperaturen, harde wind), hoe groter de kans op lawines. Hoog gelegen skigebieden hebben vaak zulke extreme weersomstandigheden.
Uiteraard speelt de steilheid van de helling ook een rol: hoe steiler de helling (zo’n 35º of 45º), hoe groter het lawinegevaar. Maar ook bij hellingen van 25º bestaat er een kans op een lawine.

Wat te doen bij een lawine?
In veel skigebieden zijn er hekken geplaatst om de kans op lawines te verminderen. Deze hekken hebben een remmende werking op de sneeuw, waardoor de kracht van een lawine afneemt. Mocht er onverhoopt toch een lawine ontstaan, doe dan het volgende:

• Probeer buiten de lawinelijn te blijven skiën.
• Lukt dat niet, probeer dan mee te drijven op de sneeuw. Voorkom dat je op je rug terechtkomt. Drijf op je buik mee.
• Als je kunt, maak je je ski’s los.
• Houd je armen voor je hoofd zodat je onder de sneeuw meer zuurstofruimte krijgt.

Als een mede-skiër meegesleurt wordt door een lawine, doe je dit:

• Houd het slachtoffer continu in de gaten, zodat er geen twijfel over kan ontstaan waar iemand bedolven kan liggen.
• Als de lawine gestopt is, kijk je of je de ski’s, kleding of een lichaamsdeel van het slachtoffer nog kunt zien. Zoja, zorg dan dat je het slachtoffer zo snel mogelijk uitgraaft.
• Is er niets te zien, roep dan professionele hulp in of gebruik de lawinepiep. Als je off-piste skiet neem dan een lawinepiep, een lawinesonde en een schep mee. En zorg dat je weet hoe een lawinepiep werkt. Iedere minuut telt! Zie ook http://nl.wikipedia.org/wiki/Lawinepiep .

De Europese lawineschaal
In elk Europees wintersportgebied wordt iedere dag aangegeven hoe groot het lawinegevaar is. Hiervoor wordt een schaal van 1 tot en met 5 gebruikt.

1 – Gering
Het sneeuwdek is vrijwel overal stabiel. Alleen op steile hellingen en bij grote belasting (zoals een grote groep skiërs) kunnen lawines voorkomen. Spontane lawines zijn niet te verwachten.
[gele vlag]

2 – Matig
Op sommige hellingen is het sneeuwdek niet goed gehecht. Om welke hellingen het gaat, staat in het lawinebericht. Kleine spontane lawines zijn mogelijk, met name in het voorjaar. Grote groepen skiërs of boarders kunnen op normale hellingen lawines veroorzaken. Op steile hellingen kan een enkele skiër een lawine veroorzaken.

3 – Aanzienlijk
Op veel hellingen is het sneeuwdek niet goed gehecht. Een enkele skiër kan al op een normale helling een lawine veroorzaken. Op steile hellingen treden spontane lawines op die tot vlakker en dieper gelegen gebied kunnen reiken. Ski-touren, buiten de piste, kunnen alleen plaatsvinden onder leiding van een ervaren gids.

4 – Groot
Alle hellingen zijn gevaarlijk. Grote, spontane lawines treden op. Het is levensgevaarlijk buiten de geprepareerde pistes te treden.


5 – Zeer groot
Extreem lawinegevaar. Niet alleen de pistes zijn gevaarlijk, ook dorpen en infrastructuur als wegen en spoorlijnen worden bedreigd. Soms vindt er evacuatie plaats.

Tips voor een veilige wintersportvakantie
Lawinegevaar is iets waar je als wintersporter echt rekening mee moet houden. Ga niet zomaar de bergen in, maar bereid je voor en neem een gids mee als je off-piste gaat. En:

• Houd de waarschuwingsborden/vlaggen en het lawinebericht goed in de gaten.
• Neem een lawinepieper, lawinesonde en een schop mee als je off-piste gaat skiën.
• Volg een lawinecursus.
• Vermijd steile hellingen met veel verse sneeuw.
• Kies een route langs bomen in plaats van over het midden van de helling.
• Volg sporen in de sneeuw niet blindelings, je weet immers niet wie de sporen heeft gemaakt.
• Houd afstand van je mede-skiër. Zo zorg je ervoor dat er niet te veel druk op de sneeuw komt. Ski één voor één naar beneden.
• Informeer bij de pistedienst naar de actuele informatie over lawinegevaar wanneer de weersomstandigheden veranderen.